VITO versnelt
de transitie
naar een
duurzame
wereld

Jaarverslag 2015

“VITO is een sterke waarde in het wetenschaps- en innovatielandschap”

In de voorbije 25 jaar is VITO uitgegroeid tot een sterke waarde in het Vlaamse wetenschaps- en innovatielandschap, met uitgebreide internationale connecties.

VITO heeft hierbij haar onderzoeksfocus duidelijk gelegd op cleantech en duurzame ontwikkeling. Momenteel wordt volop ingezet op de nexus energie, materialen en chemie en specifiek de interactie en versterking tussen deze drie VITO cleantech-onderzoeksthema’s.

Op 14 september 2015 werd op de voormalige Balmatt-site de start gegeven van de eerste diepe geothermische boring in Vlaanderen. VITO beschouwt dat als de start van een project naar de duurzame integratie van energie, materialen en chemie.

VITO blijft bedrijven en federaties verder ondersteunen door kennis te ontwikkelen en over te dragen met een speciale focus op het kmo-weefsel.

De VITO-onderzoekers en -medewerkers hebben de voorbije 25 jaar een mooi parcours afgelegd. VITO staat op de tiende plaats in de Belgische lijst van ‘meest ingediende patenten’. VITO scoort hoog in het verwerven van Europese onderzoeksmiddelen. VITO heeft in 2015, zoals in de vorige jaren, gewerkt met een verder stijgend budget en dit had een record aantal SCI-papers en onderzoeksprojecten met bedrijven en vooral KMO’s tot gevolg. In 2016 zal VITO haar 25-jarige bestaan vieren. VITO staat er sterker voor dan ooit. Het heeft een mooie toekomst voor de boeg.

Em. prof. dr. Harry Martens Voorzitter raad van bestuur VITO
Highlight:

VITO boort aardwarmte aan in de Kempen

3 610 meter: zo diep boorde VITO in 2015 op de Kempische Balmatt-site. De onderzoekers waren op zoek naar een geothermisch reservoir met water van zeker 124 °C. Die temperatuur is hoog genoeg om duurzame energie op te wekken. Een pompproef begin 2016 bewees het succes van het pioniersproject: VITO trof water van 128 °C aan. Om dat water te kunnen gebruiken voor het opwekken van duurzame warmte maakt VITO nu werk van een tweede boorput, die het opgepompte water terug injecteert in de diepe ondergrond.

Als alles volgens schema verloopt, is het ‘geothermische doublet’ nog dit jaar klaar voor gebruik en kunnen VITO, SCK en Belgoprocess al in de winter van 2016-2017 een beroep doen op geothermie als milieuvriendelijke energiebron. VITO wil naast warmte ook stroom opwekken. Dat kan met de installatie van een Organic Rankine Cycle (ORC). De Balmatt-site zou warmte en stroom kunnen leveren aan ruim 5 000 gezinnen en heel wat bedrijven in de regio. VITO wil nu zo snel mogelijk starten met de uitrol van warmtenetten. Die zijn onontbeerlijk om de warmte efficiënt tot bij de afnemer te brengen.




Bekijk in dit filmpje het verloop van de proefboring.

Meer lezen? Download het jaarverslag
Highlight:

Van CO2 naar waardevolle biochemicaliën

Wie klimaatverandering zegt, zegt CO2. Een strategie om de klimaatverandering tegen te gaan is CO2 opnieuw gebruiken en omzetten naar biochemicaliën met commerciële waarde. Om dat mogelijk te maken, ontwikkelt VITO biologische en bio-elektrochemische processen met concrete industriële toepassingen. Zo ging in 2015 het CO2MPASS-project van start, waarbij VITO een belangrijke partner is. In het onderzoek worden CO2 en waterstof met behulp van bacteriën en enzymen omgezet in nuttige monomeren en polymeren.

Bij bio-elektrochemische processen gaan bacteriën met behulp van elektrische stroom CO2 omzetten in nuttige chemische producten zoals acetaat en ethanol. Die stroom wordt toegevoegd door elektroden. VITO bracht twee gepatenteerde gasdiffusie-elektroden op de markt, waarmee ze in 2015 in de top 10 van de ClimateLaunchpad belandde. Omdat de elektroden gasporeus zijn en gecoat werden met bioactieve lagen die bacteriën of enzymen bevatten, kunnen ze bijgesteld worden naargelang de gewenste reactie. Geïnteresseerde bedrijven kunnen bij VITO terecht om specifieke reacties te laten uittesten.

Meer lezen? Download het jaarverslag
Highlight:

Vlaanderen voortrekker in recyclage

De transitie naar een circulaire economie is noodzakelijk, dat blijkt onder meer uit onze slinkende voorraad grondstoffen. Tegelijk gebruiken we steeds meer goederen. Recyclage is dan ook onontbeerlijk. Vlaanderen levert al jaren inspanningen op het vlak van recyclage en dat wordt ook buiten de landsgrenzen opgemerkt. Zo kaapte de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), samen met haar partners, waaronder VITO, de Circular Economy Award 2015 weg op het World Economic Forum begin 2015.

Voor VITO is recyclage een prioritair onderzoeksdomein. Ze ontwikkelt tal van industrieel toepasbare recyclageconcepten, zoals de recuperatie van hoogwaardige bouwmaterialen uit baggerslib en staalslakken of van kritieke metalen uit minder omvangrijke stromen. Bovendien reikt VITO innovatieve businessmodellen aan die de transitie naar een circulaire economie versnellen. Dat doet ze bijvoorbeeld in het recent gelanceerde consortium EIT Raw Materials. Vanuit zes co-locatiecentra, waarvan een in Leuven, wordt de kennis over hergebruik van materialen uitgerold via outreachprogramma’s. VITO helpt om de kennis van bedrijven, universiteiten en onderzoeksinstellingen te bundelen. Zo investeert VITO in de Vlaamse knowhow en draagt ze best practices van hier uit naar andere Europese landen.

Meer lezen? Download het jaarverslag
Highlight:

VITO valoriseert onderzoek in binnen- en buitenland

2015 was een topjaar voor VITO: we bewezen niet alleen dat we onderzoek voeren en technologie ontwikkelen waarmee Vlaanderen de grote maatschappelijke uitdagingen van de toekomst kan tackelen op het vlak van klimaat, energie en duurzame industrie. Door onze expertise te valoriseren, willen we ook economische meerwaarde creëren. Zo lanceerden we in 2015 twee spin-offs waarin VITO-technologie verder wordt ontwikkeld tot oplossingen met een volwaardig marktpotentieel. Laser Cladding Venture zet in op een nieuwe duurzamere coatingtechniek en UniFly NV is een dronemanagementplatform met ambities op de wereldmarkt.

En er is meer. We lanceerden het innovatieplan ‘Brilliant’, waarmee we ondernemingen in een vroeger stadium willen betrekken bij het onderzoek. Daarmee willen we meer de nadruk leggen op gezamenlijk ontwikkelen, met aandacht voor de behoeften van de industrie. Dat maakt een vlottere valorisatie mogelijk. Ook richtten we in het Midden-Oosten de dochteronderneming VITO Middle East op. Die afdeling maakt het mogelijk om de Vlaamse oplossingen die VITO lanceert op internationaal niveau te valoriseren.

Meer lezen? Download het jaarverslag
Highlight:

VITO streeft naar excellentie in al haar vormen

Uitmunten op elk niveau: dat is het motto achter het HR-beleid van VITO. Daarom rolt VITO een HR-strategie voor onderzoekers uit die in lijn is met het Europees Handvest en de Code voor onderzoekers. Vier focusgebieden staan centraal: excellente internationale talenten aantrekken met een stimulerende werkomgeving, flexibiliteit en talentmobiliteit ondersteunen door medewerkers de kans te geven de werkwijze van andere bedrijven te leren kennen, onderzoekers duurzaam inzetten dankzij een waaier van ontwikkelprogramma’s en de prestaties van elke medewerker én de organisatie optimaliseren dankzij een ‘goede conditie’. Dat gebeurt met team- en groepsactiviteiten en een uitgebreid informatie- en opleidingsaanbod.

VITO stimuleert haar medewerkers om voortdurend mee te evolueren in lijn met de organisatiedoelstellingen en -strategie. Door ondernemerschap, commercieel talent en competentieontwikkeling te ondersteunen, stimuleert de organisatie de groei van elke medewerker. Het resultaat is FIT@VITO: VITO is een organisatie die uitblinkt omdat ze gedragen wordt door een netwerk van tevreden werknemers, klanten en stakeholders.




Bekijk in dit filmpje hoe de VITO-medewerkers bijdragen aan de samenleving van morgen.

Meer lezen? Download het jaarverslag

Units & thema's

Duurzame chemie

Duurzame chemie:
Innovatieve Chemie is hefboom voor duurzame samenleving

De chemische sector maakt nog intensief gebruik van fossiele grondstoffen. Maar die worden hoofdzakelijk ingevoerd van buiten Europa en zijn eindig. Ook de globalisering en de opkomst van nieuwe economieën maken de sterke positie van de Europese en Vlaamse chemie minder vanzelfsprekend. De sector moet zichzelf dus heruitvinden om rendabel te blijven. VITO ontwikkelt technologieën en industriële processen die de transitie binnen de chemische sector ondersteunen en versnellen. Een heroriëntatie richting hernieuwbare grondstoffen, het verhogen van de efficiëntie en inzetten op hergebruik en recyclage lijken onvermijdelijk. Daarom creëert VITO nieuwe waardeketens op basis van hernieuwbare grondstoffen, zoals biomassa en CO2. Een tweede onderzoekslijn spitst zich toe op procesintensificatie om chemische processen efficiënter en duurzamer te maken. Ten slotte onderzoekt VITO mogelijkheden om industriële reststromen te hergebruiken.

Lees meer
  • We mikken op innovatieve eindproducten
  • Biotechnologische procédés spil in CO2-waardeketen
  • Waardevolle componenten uit solventen en reststromen halen

Duurzame energie

Duurzame energie:
De energietransitie begint nu

Ons energiesysteem staat voor een noodzakelijke transitie naar meer energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen. Via demonstratieprojecten en living labs stoomt VITO de overheid, de energiemarkt en de eindgebruiker klaar voor de energierevolutie van morgen. EnergyVille – een onderzoekssamenwerking tussen KU Leuven, VITO en imec – ontwikkelt geïntegreerde opslagsystemen voor batterijen, werkt aan efficiëntere fotovoltaïsche modules en onderzoekt energienetwerken met speciale aandacht voor vierde-generatie-warmtenetten en DC (gelijkstroom)-grids. Voor bedrijven en overheden ontwikkelt VITO simulatiemodellen om strategisch met de nieuwe energiecontext om te gaan. Het onderzoek blijft niet beperkt tot technologische innovaties van het energiesysteem, maar houdt ook rekening met maatschappelijke trends en consumentengedrag. De fase van het laboratorium is allang voorbij.

Lees meer
  • Batterijmanagementsystemen onontbeerlijk voor nieuwe energienetten
  • Energie-efficiëntie via slimme sturing
  • Warmtenetten in opmars
  • Naar duurzame en klimaatneutrale steden

Duurzaam materialenbeheer

Duurzaam materialenbeheer:
transitie naar de circulaire economie versnellen

Als oplossing voor de toenemende grondstoffenschaarste trekken Europa en Vlaanderen de kaart van de circulaire economie. Duurzaam materialenbeheer is niet langer nice to have, maar is door de sterk schommelende grondstofprijzen noodzakelijk geworden. De kansen voor Vlaanderen – met een wereldvermaarde haven en een sterke chemische industrie en recyclagesector – liggen vooral in de uitbouw van de recyclingindustrie. VITO ontwikkelt concrete technologische oplossingen om afvalstromen om te zetten in producten met een waarde. Een uitgebreid netwerk van industriële partners en overheden biedt niet alleen relevante kennis over de waarde van industriële afval- en reststromen en hoe die waarde eruit te halen, maar geeft ook een uniek inzicht in hoe materialen in de economie stromen. Ook de maatschappelijke dimensie van de economische transitie is belangrijk. VITO ondersteunt industrie en beleidsmakers om het potentieel van de circulaire economie ten volle te benutten.

Lees meer
  • Bulkafvalstromen opwerken
  • Onze kennis slaat de brug tussen overheid en industrie
  • We ontwikkelen functionele katalysatoren voor de fijnchemie
  • BBT en EMIS zorgen al 20 jaar voor betere milieuprestaties van onze industrie
  • Laser Cladding Venture gaat van start

Duurzame gezondheid

Duurzame gezondheid:
Gepersonaliseerde gezondheidszorg is de toekomst

Door de kwaliteit van onze gezondheidszorg leven we steeds langer, maar krijgen we meer af te rekenen met welvaartskwalen en chronische ziekten. De hoge kosten die daarmee gepaard gaan, zetten ons gezondheidssysteem onder druk. Preventieve gezondheidszorg wordt steeds belangrijker. VITO ontwikkelt hiervoor applicaties en meetmethodes. Onderzoekers helpen bij de identificatie en validatie van nieuwe biomerkers, de ontwikkeling van diagnostische tests en de verbetering van toestellen. Ook sensortoepassingen en methodes om omgevingsfactoren te evalueren, zijn volop in ontwikkeling. VITO ontwikkelt instrumenten voor metingen op het lichaam, waaronder applicaties waarmee artsen hun patiënten vanop afstand kunnen opvolgen. Het onderzoek staat vaak ten dienste van het beleid. VITO voert luchtkwaliteitsonderzoek uit, ondersteunt het Vlaamse beleid rond milieuzorg en milieugevaarlijke stoffen en draagt bij tot de Europese richtlijnen voor gevaarlijke stoffen.

Lees meer
  • Onderzoek naar biomerkers krijgt nieuwe boost
  • Farmaceutische en medische sector zien brood in onze applicaties
  • Effectbiomerkers kunnen een verhoogd gezondheidsrisico voorspellen
  • Luchtverontreiniging meten en remediëren
  • Geïntregreerde veiligheidsbeoordelingen

Duurzaam landgebruik

Duurzaam landgebruik:
Lucht- en satellietbeelden en computermodellen om overheid en bedrijven te adviseren

VITO kijkt met een scherpe blik naar de ruimte in Vlaanderen en de wereld. Kritische hulpbronnen – zoals voedsel, lucht, water, bodem, ecosystemen, energie en ruimte – dreigen schaars te worden en het komt erop aan ze nu veilig te stellen voor de volgende generaties. De unit Ruimtelijke Milieuaspecten van VITO ontwikkelt computermodellen en informatietechnologieën waarmee overheden en bedrijven het gebruik van hulpbronnen kunnen opvolgen, voorspellen en beter beheren. De unit Remote Sensing gebruikt een nieuwe generatie satelliet-, lucht- en dronebeelden om strategische beslissingen over ruimtegebruik te kunnen onderbouwen. De verzamelde data worden onder meer aangewend voor wereldwijde oogstvoorspellingen, gewasopvolging, het monitoren van kusterosie, het in beeld brengen van het sedimenttransport tijdens baggerwerken en het opvolgen van stadsplanning. Tal van nationale overheden en internationale instanties doen een beroep op de gebruiksklare beelden, kaarten en informatie van VITO om hun beslissingen te onderbouwen.

Lees meer
  • Steden bereiden zich voor op gevolgen klimaatverandering
  • Waterkwaliteit en –beschikbaarheid blijven grote uitdagingen
  • Waarde van de natuur in kaart brengen
  • Snelle actie bij noodsituaties
  • Efficiëntere landbouw dankzij digitale camerabeelden
  • Dagelijkse beelden worden scherper
  • Digitale camerabeelden om kleine objecten op te sporen

Vito projecten wereldwijd

De donkerblauwe kleur toont in welke landen VITO projecten uitvoert.

Landen waar VITO projecten uitvoert

download
jaarverslag 2015

VITO streeft samen met bedrijven, overheid en eindgebruikers naar een duurzame en welvarende economie en samenleving. Hiervoor ontwikkelt VITO nieuwe technologieën en werkt ze pasklare, innovatieve oplossingen uit. Lees er alles over in dit jaarverslag.

download het volledige jaarverslag